وجودشناسی ابن سینا زمینه ساز نزدیکی عین و ذهن

چکیده:
اساس دلایل ابن‌سینا منظور ارسطو از «موجود» در موضوع فلسفه «موجود از حیث وجود» بوده است. یکی از جنبه‌های اهمیت این تفسیر، فراهم ساختن مجال طرح مسائلی چون وجود و ماهیت و واجب و ممکن در فلسفه است. از سوی دیگر ابن‌سینا به تحلیل مفهومی وجود بیش از ارسطو توجه کرده و عمدتاً بحث از وجود را، با طرح مسئله‌ بی‌‌واسطه معنای آن آغاز می‌کند. وی اصولاً در مباحث فلسفی، صرفاً به موجود انضمامی نظر ندارد، بلکه به نظر می‌رسد هستی را در اصل و حقیقت خود، دارای وسعتی غیرقابل تقیید می‌بیند که عین و ذهن، هر دو را دربرمی‌گیرد. وی در همان اوایل مباحث وجود، از سویی به مفهوم شیء و ملازمت آن با مفهوم وجود و از سوی دیگر به نوعی تمایز هستی‌شناسانه میان ماهیت و وجود توجه کرده است. این بررسی‌ها نشان می‌دهد روش ابن‌سینا در هستی‌ شناسی از جهاتی با روش ارسطو تفاوت دارد. وی از روش تحلیل مفهومی بیش از ارسطو استفاده می‌کند اما از سوی دیگر، مسائلی چون صدق و وجوب را، که در ارسطو بیشتر وجهه‌ منطقی دارند، از جنبه هستی‌شناسانه‌ آن نیز مورد واکاوی قرار می‌دهد. یعنی گویی ابن‌سینا در هستی‌شناسی خود، دائماً از عین به ذهن در تردد است.  به این ترتیب حکمت سینوی زمینه ظهور دو معنای تشکیک وجود و امکان فقری، را فراهم کرده است.