نقش دادرسی اساسی در حفظ و صیانت از انتخاب (رأی) مردم در فرانسه و ایران

چکیده:
وجود نهاد ناظر با سازوکار بی‌طرفانه در انتخابات نقش تعیین‌کننده­ای در تحقق بخشیدن به حکمرانی مطلوب دارد. امروزه پیچیدگی انتخابات «نظارت» را امری سخت و مسئولیت «دادرسی اساسی» را سنگین کرده است. نظارت بر‌ انتخابات‌ تیغ دو لبه‌ای است که از یکسو‌ می‌تواند تضمین‌کننده و پاسدارحقوق باشد و از سوی دیگر، تهدید و تحدید‌کننده آن، لذا این مقاله، با روش توصیفی ـ تحلیلی، مبانی و مصادیق این نوع نظارت را در ایران و فرانسه مورد بررسی قرار داده و به دنبال ارائه پاسخ به این پرسش است که «دادرسی اساسی جهت صیانت از انتخاب مردم در فرانسه و ایران از چه سازوکاری بهره می­گیرد تا از حقوق مردم به بهترین نحو صیانت کند؟» در پاسخ مشخص شد که با وجود انتصابی بودن اعضای این شورای نگهبان و شورای قانون اساسی فرانسه (فرانسه 9 نفر با نسبت مساوی توسط سه قوه، ایران 12 نفر با نسبت مساوی توسط رهبری و مجلس البته از میان منتخبان رئیس قوه قضائیه) شورای نگهبان ایران در برخی از اختیارات، دارای نقش گسترده­تری نسبت به شورای قانون اساسی فرانسه است. هر چند هر دوی آن‌ها، به دلیل پراکندگی، ابهام، تناقض رفتار و عدم شفافیتی که در اکثر جنبه­ های صلاحیت و رفتار کارگزارانشان وجود دارد، اما از اثربخشی، کارآمدی و انسجام لازم برخوردار می‌باشد. همین موضوع باعث شده تا امروزه، با وجود فاصله بین آرمان‌های صیانتی، مبانی نظری، اندیشه­ های اصلی تأسیس و عملکرد موجود، باز هم از مشروعیت بالایی در حقوق تطبیقی برخوردار باشند.