مفهوم شورش و شورشی و چگونگی رو در رویی دولت اسلامی با شورشیان از منظر فقه

چکیده:

از نگاه فقه، شورشیان به کسانی اطلاق می‎شود که فراتر از نقد و انتقاد، بر ضد پیشوای عادل مسلمان، قیام نمایند و بر علیه دولت اسلامی وارد جنگ شوند و یا تحرکات خشونت‎آمیز، به مقابله و معارضه با آن بر خیزند. مقصود از «دولت اسلامی» هرگونه حاکمیتی است که توسط حاکمی عادل؛ اعم از معصوم و یا غیر او بر جوامع اسلامی اِعمال شود. گرچه سمت و سوی مستقیم روایات وارده در این باب و نیز ظاهر عبارت‎هایی از فقها، شوریدن بر امام معصوم است، ولی با تکیه بر دلایل و شواهدی چند، می‎توان احکام مربوط به این گروه را بر شورشیان بر ولی فقیه نیز تعمیم داد.
دولت اسلامی، پیش از هرگونه اقدام نظامی و انتظامی، باید این گروه را ارشاد و راهنمایی کند و با آنان اتمام حجت نماید و در صورت بی‎تأثیربودن این کار، مقابله انتظامی و نظامی با آنان جایز، بلکه واجب خواهد بود. ایشان در زمره کافران محسوب نمی‎شوند و لذا احکام غسل و کفن و نماز، بر کشته‎های آنان جاری است و زنان و کودکانشان به اسارت در نمی‎آیند. بحث این مقاله، به شیوۀ تحلیلی ـ توصیفی دنبال خواهد شد.