قاعده الواحد و نظام علی از دیدگاه ابنسینا و محقق طوسی
چکیده:
پذیرش قاعده فلسفی الواحد و اعتقاد به مبدأ واحد برای همه موجودات کثیر، فیلسوف را به مسأله چگونگی صدور کثرت از خداوندی که از جمیع جهات واحد است، رهنمون میسازد. فیلسوفان مشائی مانند ابنسینا، در پاسخ به این مسأله نظریهای معروف درباره نظام عالم ارائه کردهاند. در مقابل، متکلمان مسلمان (به ویژه فخر رازی) با انگیزههای دینی، هم با این قاعده و هم با نظریات فلسفی درباره نظام هستی مخالفت مینمایند. خواجه نصیرالدین طوسی در آثار خود، با تثبیت قاعدهالواحد و پاسخگویی به اشکالات مخالفان، نظریه فیلسوفانی چون ابنسینا را تقویت مینماید. با این حال، محقق طوسی در برخی از آثار خود تقریر خاصی از قاعده الواحد، ارائه میدهد. وی بر آن است که از واحد، از آن جهت که واحد است جز واحد صادر نمیشود ولی صدور موجودات متعدد، از مبدأ واحد با حیثیتهای مختلف امکانپذیر است. محقق طوسی در آثار خود مراتب علّی موجودات را به دقت تنظیم میکند. در مرتبه نخست از مبدأ تعالی موجودی صادر میشود و در مرتبه دوم دو موجود قرار دارند که یکی از آنها از سوی مبدأ اول صادر شده است. در مراتب بعدی هم علاوه بر آنکه موجوداتی که خود از مبدأ صادر شدهاند، مصدر اشیا مختلفی میشوند از مبدأ تعالی نیز موجودات خاصی صدور مییابند.
نقد و بررسی
هیچ دیدگاهی هنوز نیست.