شاخص‌های اقتصادی پیشرفت و تعالی شهری با تأکید بر الگوی اسلامی ایرانی

چکیده:

ازآنجایی‌که هر جامعه‌ای بر مبنای ایدئولوژی و جهان‌بینی خود، روابط منحصربه‌فردی را با فضا، محیط و انسان‌ها برقرار می‌سازد و محیط فیزیکی و اجتماعی هر جامعه تبلور نوع نگاه آن جامعه به جهان هستی می‌باشد و نیز ازآنجایی‌که فرهنگ و سنن خاص هر جامعه، پذیرای الگوهایی متناسب با آن جامعه بوده و بعضی از الگوها را رد می‌کند، ارائه الگوی واحد و جهانی برای توسعه، قطعاً اجرایی نخواهد بود؛ بنابراین برای برنامه‌ریزی توسعه شهری نیاز است با بررسی شاخص‌های توسعه جهانی و تطبیق و تنظیم آن با ایدئولوژی و نیز فرهنگ بومی هر جامعه، شاخص‌های توسعه شهری مجدداً تعریف و طراحی شده و الگوی توسعه مخصوص آن جامعه به دست آید.

در پژوهش حاضر، ابتدا داده‌ها از بین مهم‌ترین شاخص‌های اقتصادی توسعه شهرهای جهانی و متون و مقالات مربوط به شهرهای اسلامی ایرانی استخراج گردید و سپس با استفاده از روش تحلیل محتوا، مهم‌ترین شاخص‌های اقتصادی با تأکید بر الگوی اسلامی ایرانی، به همراه زیرشاخص‌های آنها به دست آمد. پس از آن، جهت تعیین درجه اهمیت شاخص‌ها در رویکرد ایرانی اسلامی، شاخص‌ها از طریق روش AHP اولویت‌بندی گردید. شاخص‌های به‌دست‌آمده به ترتیب اولویت عبارت‌اند از: عدالت اقتصادی، سلامت اقتصادی، فرهنگ کار و اشتغال، تولید، رفاه عمومی، الگوی مصرف، گسترش آبادانی (خدمات و تأسیسات)، وضعیت مالی شهر، مالکیت، وضعیت مسکن که هرکدام با زیرشاخص‌هایی که شناسایی و اولویت‌بندی شده‌اند، سنجیده می‌شود.