رهیافت مقصدگرا به امربه معروف و نهی ازمنکر در فقه سیاسی امامیه

چکیده:
مقاصد شریعت به مثابه ابزار استنباط احکام که نقش نظارتی بر تفسیر نصوص را بر عهده دارد، راه را برای شناخت فقهی همراه مصلحت و در عین حال منضبط هموار میکند. آن چه در این نوشتار مورد توجه قرارگرفته است رویکرد مقاصدی به حکم “امر به معروف و نهی از منکر” به عنوان یکی از مسائل فقه سیاسی است. در این رویکرد با توجه به مقاصد مهم شریعت هم چون: رفق و مدارا، و امنیت و آزادی انسانها، فقها به لزوم رعایت ملایمترین برخوردها برای تحقق دو فریضه و نیز حساسیت مرحله ی اقدام عملی حکم دادهاند. علاوه براین فقیهان معاصر در راستای نگاه دقیقت ر خو د تفکی ک و اولویت بندی امور مهم و غیرمهم را نسبت به انواع معروف و منکر لازم دانستهاند. حاصل این رهیافت مقاصدی در فقه سیاسی، توجه دقیقتر به نهاد حسبه به عنوان مجری امر به معروف و نهی از منکر است که با شناخت و اولویتبندی انواع منکر و معروف، ظرفیت های نهادهای مردمی و حکومتی را برای اجرای امر به معروف و نهی از منکر روشن می کند تا ضمن تحقق آثار امر به معروف ونهی از منکر، از آسیبهای برخوردهایی که بعضا ناقض مقاصد مهم شریعت در راستای این فریضه ی الهی است، جلوگیری شود.