در دفاع از برهان غایت‌انگارانۀ تنظیمِ ظریفِ کیهانی تبیین غایت‌انگارانة جهان و تبیین‌های رقیب آن

چکیده:
از جنجالی‎ترین و کانونی‎ترین بحث‌های بین­رشته‎ای در حوزه‎های علم و دین، و الاهیات طبیعی (/ عقلی) معاصر، برهان غایت­انگارانه یا «برهان مبتنی بر غایتمندی» بر وجود خداوند است. در این مقاله ضمن تحلیل، نمونه شاخصی از این برهان، با عنوان: «برهان غایت­انگارانه تنظیم ظریف کیهانی (برهان)» (با تقریر ویلیام لین کریگ)، به نقد تبیین­های رقیب می­پردازیم و از ارجحیت «برهان» در برابر تبیین­های طبیعی رقیب- تبیین­های (الف) دیگر انواع حیات؛ (ب) جهان­های بسیار(/چندگانه)؛ (ج) شکستِ تقارنی خودبه­خودی- دفاع می­کنیم. اگر استدلال­های ارائه شده درست و قانع­کننده باشد، «غایت­انگاری خداباورانه» از «طبیعت­گرایی خداناباورانه» در به­دست دادن برترین تبیین بر «وضعیت ریزتنظیمِ جهان» ارجح است و راه «خداناباوری» در دفاع از معقولیت­اش در چارچوبۀ روش­شناسی طبیعت­گرا هموار نیست.