جایگاه معرفت‌شناختی انبیاء در سیر معرفتی انسان ها از دید غزالی: نقش تعلیمی

چکیده:
نگارنده در این مقاله به روش تحلیلی، به مسئلۀ نقش معرفت‌بخشی انبیا (ع) از دید غزالی می‌پردازد. این نقش که هم شامل نقش تعلیمی و هم تربیتی است، در جنبۀ تعلیمی، نقشی مستقیم و غیرمستقیم است. نیز این که تعلیمات انبیا هر دو حوزۀ حقایق ناظر به عالم واقع و معرفت‌های اخلاقی را شامل می‌شود. در این نقش علاوه بر این که ایشان به عرضۀ حقایقِ ورای مرتبۀ عقل استدلالی می‌پردازند، ارائه‌دهندۀ طریق دست‌یابی به عالی‌ترین سطح عقلانی معرفت نیز هستند تا انسان‌ها با صعود در مراتب معرفتی، خود، بدان معرفت عالیه دست یابند. در این راستا، یگانگی و پیوستگی عمیقی که میان عقل و شرع (تعلیمات نبوی) از دید غزالی وجود دارد نیز مورد توجه قرار می گیرد و روشن می شود که غزالی شروع حرکت عقلی‌ـ‌علمی انسان را با دریافت معرفت وحیانی (شرع) به یکدیگر گره می‌زند و به نظر او اساساً این، تنها سطح نبوی معرفت یا علم مکاشفه است که راهنمای انسان در رسیدن به معرفت یقینی، که استکمال معرفت عقلانی انسان در مرتبۀ پایین‌تر است، می‌شود.