جایگاه تفلیس در قلمرو اسلامی از آغاز فتوحات تا اوایل قرن ششم هجری

در فتوحات اسلامی قرن اول هجری، بخش‌های شرقی و جنوبی قفقاز به قلمرو جهان اسلام پیوست. تفلیس مرکز گرجستان کنونی به عنوان یکی از بزرگترین شهرهای قفقاز، نقش مهمی در رویدادهای این منطقه داشته است. پژوهش پیش‌رو با روش توصیفی ـ تحلیلی می‌کوشد ضمن تبیین جایگاه این شهر در فتوحات اسلامی در قفقاز، نقش آن را در رویدادهای پس از فتح تا قرن ششم هجری بررسی کند.
بر اساس یافته‌های پژوهش حاضر، تفلیس بلافاصله پس از فتح به مرکز غازیان مسلمان در برابر گرجیان مسیحی و اقوام شمال قفقاز تبدیل گردید و سازمان‌دهی بخشی از حملات مسلمانان به شمال قفقاز در این شهر انجام می‌شد. با ضعف خلافت عباسی، خاندان حکومت‌گر مستقلی در این شهر قدرت یافت، اما مقاومت آن در برابر تهاجم گرجیان غیرمسلمان تا قرن ششم هجری ادامه یافت. در اوایل قرن ششم هجری، اختلافات داخلی حاکمان مسلمان، فرصتی فراهم آورد تا گرجیان در سال 515 ق. با تصرف تفلیس، این شهر را به پایگاهی برای حمله به دیگر سرزمین‌های اسلامی مبدل کنند.