تحلیلی بر جایگاه صور قبیحه خیال در نظام معرفتی ابنسینا و شیخ اشراق
چکیده:
گاه انسان به وسیله خیال خود، صورتها و هیئتهای جدیدی را از واقعیتهای محسوس میسازد که این هیئتها و صور خیالی، معطوف به صورتهای حسیاند و رجوع به عالم حس رجوع دارند؛ گاهی نیز صور خیالی، انعکاس صورتهای عالم قدس در نفس مطمئنه آدمی استهستند؛ اما بعضی از صور خیالی که صور قبیحه و ظلمانی خیال خوانده میشوند، نه متصل به مبانی طبیعیاند و نه متصل به مبانی قدسی؛ چراکه عالم طبیعت، عالم زیبایی طبیعی زمینی، و عالم قدس، عالم زیبایی ملکوتی است. ازاینرو، صور خیالِ مورد توجه فیلسوفان در مباحث هستیشناسی و معرفتشناسی، اعم از صور حسنه و قبیحه است. ابنسینا و شیخ اشراق در دیدگاهی مشترک، بعضی از صور قبیحه خیال را غیرواقعی و ناشی از تشویش خیال میدانند و در دیدگاهی متفاوت، ابنسینا بعضی از آن صور را به واسطه عالم قدس، و شیخ اشراق، آن صور را با عناوینی از قبیل هیولا، غول، صور ظلمانی، جن و شیطان به واسطه عالم مثال مطلق و مقیّد تبیین میکنند. در این نوشتار در کنار بیان دیدگاه این دو فیلسوف، به تبیین و بررسی جایگاه و وجه تحقق صور قبیحه خیال، و نیز پیامدها و نکات لازم در این زمینه خواهیم پرداخت.
دانلود مقالهنویسنده |
جعفر شانظری, رضا محمدنژاد |
---|---|
تحصیلات | رضا محمدنژاد: دکترای فلسفه و کلام اسلامی جعفر شانظری: – |
سمت | رضا محمدنژاد: مدرس دانشگاه فرهنگیان تبریز جعفر شانظری: دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان |
تعداد صفحات | 32 |
فصلنامه | فصلنامه علمی – پژوهشی آيين حكمت – شماره 41 – پاییز 1398 |
ناشر |
دانشگاه باقر العلوم (ع) |
نقد و بررسی
هیچ دیدگاهی هنوز نیست.