بررسی شبهات رجعت و تناسخ

چکیده:

اعتقاد به رجعت و رد تناسخ، از جمله مباحث مهمی است که در حوزه کلام شیعی مطرح است. این در حالی است که برخی از اندیشمندان غیرشیعه، تصور کرده‏اند در نگاه شیعه، رجعت همان تناسخ است و چون تناسخ را باطل دانسته‏اند، به‏شدت بر اعتقاد به رجعت هم تاخته‏اند. اما آیا به واقع نزد کلام شیعی، رجعت همان تناسخ است؟ سؤال اصلی پژوهش پیش رو چنین است: تفاوت رجعت با تناسخ در کلام شیعی چیست؟ این سؤال با رویکردی منصفانه، چگونگی نگاه شیعی را به مفهوم رجعت و تناسخ واکاوی می‏کند. یافته‏های پژوهش، این فرضیه را به اثبات می‏رساند که این دو مفهوم با هم متفاوت بوده، رجعت مورد پذیرش و تناسخ باطل است. در این مقاله می‏کوشیم ابتدا مستندات اتهام‏های نگاه غیرشیعی را به شیعه در خصوص مسئله رجعت و تناسخ بیان کنیم. سپس در پاسخ به این اتهام‏ها، با نگاهی موشکافانه دلایل اثبات رجعت و رد تناسخ را نزد شیعه ارائه می‏نماییم و در پایان نیز به چرایی این اتهام‏ها پرداخته، برخی دلایل تاریخی و معرفتی آنها را بیان خواهیم کرد. این مقاله با روش تحلیلی ـ اسنادی سامان یافته است.