بازنمایی دال‌های کنش سیاسی در معنویت انقلابی؛ بررسی موردی مطالعات معنویت در گفتمان انقلاب اسلامی

چکیده:

هدف پژوهش حاضر بررسی میزان انعکاس کنش سیاسی در معنویت مبتنی‌بر گفتمان انقلاب اسلامی است. به‌این‌منظور با شاخص قراردادن تعریف معنویت در بیانیه‌ی گام دوم و تکمیل مولفه‌های آن با کمک سایر بیانات مقام معظم رهبری، چارچوبی نظری برای شناسایی مکتوبات فارسی مطالعات معنویت در گفتمان انقلاب اسلامی ارائه شده است. این مکتوبات به دو بخش قابل تقسیم است: “مکتوبات گفتمان مرکزی” و “مکتوبات نقد جریان‌های رقیب”.  نحوه‌ی بازنمایی دال‌های زبانی حاکی از کنش سیاسی در این مکتوبات نیز بررسی شده است. این دال‌های زبانی در مطالعات معنویت به زبان فارسی که حول تعریف معنویت در گفتمان انقلاب اسلامی و مفهوم‌سازی‌های این گفتمان حول شاخصه‌های “معنویت انقلابی” شکل گرفته‌اند، حکایت از کنش‌های سیاسی خاصی در معنویت‌گرایی دارند. رئوس این کنش‌ها در وجه فعال (کنشی) آن عبارتند از: استکبار‌ستیزی، عدالت‌خواهی، شهادت‌طلبی و تمدن‌سازی. دال‌های حاکی از این کنش‌های فعال نیز عبارتند از: معنویت جهادی، تمدن‌ساز، عدالت‌خواه، انقلابی، حماسی، رهایی‌بخش از سلطه، شهادت‌طلبانه و پیشرفت‌گرا. دال‌های زبانی حاکی از کنش‌گری سیاسی منفعل (واکنشی) در ادبیات تولیدشده در نقد گفتمان رقیب نیز عبارتند از: معنویت امریکایی، صهیونیستی، وارداتی، استکباری، نظامی، سرمایه‌دارانه و مصرفی.