بازخوانی مهدی‌انگاری زیدبن‌علی؛ بسترشناسی و فرایندشناسی

چکیده:
بازشناخت چرایی و چگونگی مهدی‌انگاری زیدبن‌علی (80 ـ122ق) از سوی برخی از هواداران او، موضوع اصلی پژوهش پیش روست که از کارکردهای اجتماعی ویژه‌ای در همان زمان، و در بسترسازی برای بارورشدن این اندیشه در میان زیدیان در دوره‌های بعد برخوردار بوده است. این نوشتار با بهره‌گیری از منابع معتبر و تحلیل داده‌ها، تلاش می‌کند تا تصویری از روند مهدی‌انگاری زید را با توجه به بسترها و عناصر تشکیل‌دهنده‌ این باور ارائه کند. به نظر می‌رسد، هم‌زمان با ظهور زید در کوفه، اندیشه مهدویت در میان برخی از هواداران او به شکل جدی مطرح شد و با توجه به میراث حدیثی موجود، زید را عنصری یاری‌شده از سوی خداوند و شکست‌ناپذیر، یعنی «منصور» دانستند و سپس، در همان زمان، زید به‌ عنوان یک فاطمی مبارز، نامزد عنوان «مهدی» گردید که با شکست و نمایش پیکرش در کوفه، این اندیشه در کوتاه‌مدت روند ایستایی پیدا کرد.